PRZENIESIENIE JEDNOOSOBOWEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA MAŁŻONKA

Jako radca prawny prowadzący własną kancelarię, często spotykam się z pytaniami dotyczącymi przeniesienia jednoosobowej działalności gospodarczej na współmałżonka. To temat, który budzi wiele wątpliwości, a jednocześnie może mieć istotne konsekwencje prawne i podatkowe. Postanowiłem więc podzielić się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami w tej kwestii.

Dlaczego w ogóle rozważać przeniesienie JDG na małżonka?

Powodów może być kilka. Czasem chodzi o optymalizację podatkową, innym razem o kwestie związane z zabezpieczeniem majątku czy planowaniem sukcesji biznesowej. Niezależnie od motywacji, warto dokładnie przeanalizować wszystkie za i przeciw.

Przeniesienie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) na małżonka to proces, który łączy w sobie wyzwania prawne, podatkowe i organizacyjne. Choć wiele osób uważa, że wystarczy zmiana danych w CEIDG, rzeczywistość jest bardziej złożona. W tym artykule przeanalizujemy wszystkie aspekty tej operacji – od wyboru formy prawnej po skutki podatkowe – abyś mógł podjąć świadomą decyzję.

WSPÓLNOŚĆ MAJĄTKOWA vs. ROZDZIELNOŚĆ

Kluczowym czynnikiem wpływającym na procedurę jest status majątkowy małżonków.

1. Wspólność ustawowa – prostsza ścieżka

Gdy małżonkowie pozostają w domyślnej wspólnocie majątkowej:

• Składniki JDG nabyte po ślubie są wspólną własnością.

• Przekazanie firmy wymaga jedynie protokołu przekazania z listą składników i datą przejęcia zarządu.

• Brak konieczności rozliczeń podatkowych (PIT, darowizna) – zmiana dotyczy tylko osoby zarządzającej.

„Przekazanie JDG między małżonkami we wspólnocie to formalność. Nie ma tu zmiany właściciela, tylko przesunięcie kompetencji”.

2. Rozdzielność majątkowa – konieczność darowizny

Gdy małżonkowie mają umowę o rozdzielności:

• Przekazanie firmy wymaga umowy darowizny (notarialnej, jeśli w skład wchodzi nieruchomość).

• Obowiązkowe zgłoszenie darowizny do US w ciągu 6 miesięcy (formularz SD-Z2).

• Zwolnienie z podatku od darowizn pod warunkiem, że składniki służą działalności gospodarczej.

SKUTKI PODATKOWE

1. Podatek dochodowy (PIT) – neutralność przy wspólnocie

• Wspólność majątkowa: Brak przychodu do opodatkowania u obojga małżonków. Wartość towarów przekazuje się przez remanent początkowy.

• Rozdzielność: Przekazanie pojedynczych składników może wymagać ujęcia ich wartości jako przychodu.

2. VAT – uwaga na pojedyncze składniki

• Całe przedsiębiorstwo: Zwolnione z VAT (art. 6 pkt 1 ustawy o VAT).

• Pojedyncze aktywa (np. maszyny): Konieczna korekta VAT naliczonego, jeśli wcześniej go odliczano. Wystaw fakturę wewnętrzną z adnotacją „przekazanie między małżonkami”.

Przesunięcie majątku między JDG małżonków – nie podlega VAT, jeśli składniki pozostają we wspólnocie majątkowej. Sąd Najwyższy w wyroku z 20.03.2024 r. (I FSK 1163/22) uznał, że takie operacje nie tworzą „dostawy” w rozumieniu ustawy o VAT.

3. Podatek od darowizn – zwolnienie z zastrzeżeniami

• Darowizny między małżonkami są zwolnione z podatku, o ile zgłosisz je w US i udokumentujesz związek z działalnością gospodarczą.

• W rozdzielności majątkowej stawka wynosi 3%, ale tylko od wartości przekraczającej kwotę wolną (9 637 zł w 2024 r.).

PROCEDURA PRZEKAZANIA DZIAŁALNOŚCI

1. Przygotowanie dokumentów

   • Protokół przekazania z listą składników (np. towary, umowy, prawa autorskie).

   • W przypadku darowizny – umowa notarialna lub pisemna z poświadczonymi podpisami.

2. Rejestracja zmian

   • Wyrejestrowanie starej JDG (CEIDG-4).

   • Zarejestrowanie nowej działalności małżonka (CEIDG-1) – możesz zachować nazwę z dopiskiem imienia i nazwiska.

3. Zgłoszenia podatkowe i ZUS

   • Aktualizacja danych w ZUS (formularz ZFA/ZZA).

   • Korekta VAT w deklaracji za miesiąc przekazania.

PRZYKŁAD:

Małżeństwo w wspólnocie ustawowej przekazuje salon fryzjerski (wartość 150 000 zł).

• Składniki: Towary (20 000 zł), urządzenia (80 000 zł), klientela (50 000 zł).

Działanie:

1. Sporządzenie protokół przekazania

2. Wyrejestrowała JDG przez przekazującego, zarejestrowanie działalności przez drugiego małżonka.

3. Zgłoszenie darowizny w US, wskazując cel kontynuacji biznesu.

Skutkiem powyższych działań będzie brak zobowiązań podatkowych.

Pamiętajmy, że każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnego podejścia. To, co sprawdziło się u znajomego przedsiębiorcy, niekoniecznie będzie optymalne w Twojej sytuacji. Dlatego zawsze zachęcam do dokładnej analizy i rozważenia wszystkich za i przeciw przed podjęciem decyzji.

Jeżeli potrzebują Państwo profesjonalnej pomocy prawnej w podobnej sprawie zapraszam do skorzystania z usług mojej Kancelarii Radcy Prawnego w Gorlicach

tel. 786 119 119

e-mail: gm@kancelariamichalik.com